Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ), Türkiye’deki tüm havalimanlarına Aletli İniş Sistemi (ILS) kurulması için rapor hazırladı. Modern havalimanlarının standart donanımları arasında yer alan ILS, uçuş emniyetini yükseltiyor.
İLS’nin kurulamadığı havaalanlarında özellikle kış döneminde hava şartları nedeniyle uçuşlar iptal oluyor, aksamalar yaşanıyor.
Uçakların görüşün düşük olduğu meteorolojik şartlarda emniyetle yaklaşmalarını sağlayan ILS’nin Hakkari’nin Yüksekova ilçesindeki Selahaddin’i Eyyubi Hava Limanı için alındığı ancak sistemin kurulacağı arazinin mahkemelik olması nedeniyle kurulamadığı ortaya çıktı
Selahaddin'i Eyyubi Hava alanı çevresindeki mera ve hazine arizlerine açılan dava nedeniyle mahkemenin yürütmeyi durdurma kararı aldığı, İLS'nin kurulacağı bölgede yer değişikliğine gidildiği bu yüzden de kurulumunun geciktiği öğrenildi.
12 Aralık’ta TK7192 Ankara -Hakkari uçuşu mücbir (hava muhalefeti) sebepler gereğince iptal edildi. Uçuş iptalleri nedeniyle mağdur olduklarını dile getiren vatandaşlar, “İLS Aletli İniş Sistemi alınmasına rağman kurulacak alan için bekleniyor? Kaç yıldır beklenen ve her yıl 5 ay boyunca mağdur olmaktan öteye geçmeyen bu büyük eksikliği lütfen giderin artık” şeklinde tepki gösteriyorlar.
İLS NASIL ÇALIŞIYOR
Emniyetli bir yaklaşma için öncelikle uçağın pist doğrultusunda olması gerekiyor. Pilotlar "localiser" anteninin yaydığı sinyallerle göre doğrultularını ayarlıyor. Sinyaller piste 18.5 kilometre uzaktan alınmaya başlanıyor. Localiser anteni pistin kenarında bulunuyor. Uçaklar piste doğru açı ile yaklaşmaları ise "Glide Slope" olarak adlandırılan süzülme açısı anteninin yaydığı sinyallerle gerçekleştiriyor. Bu anten inilen pistin sonunda yer alıyor.
Pist doğrultusunda yaklaşık üç derecelik alçalma ile yaklaşan uçaklar sonunda "karar irtifası"na ulaşıyor. Pilotlar eğer pisti görebiliyorsa iniyor. Göremiyorsa pas geçerek tekrar deniyor. Karar irtifası en temel ILS olan Kategori 1’de (CAT1) pistten 60 metre, Kategori 2’de (CAT2) ise 30 metre. Türkiye’de olmayan CAT3 A ve B’de ise bu irtifa sıfır metreye kadar iniyor. Yani pilotlar uçaklarının burunlarını bile göremediği şartlarda ILS yardımıyla inebiliyor.
Tek pist için ILS'nin sistem olarak fiyatı özelliklerine bağlı olarak 350-450 bin dolar arasında değişiyor. ILS özel yaklaşma ışıklarıyla kullanılıyor. Sistemin hassaslığı için bakım ve idamesi de çok önemli. Bu hizmet, hava trafik emniyeti elektronik teknik elemanları tarafından veriliyor.
Sistemin hassas çalışabilmesi için pist yakınlarında ve yaklaşma doğrultusunda sinyalleri bozacak dağ, tepe gibi mania olarak adlandırılan coğrafi engellerin bulunmaması gerekiyor. Sinyallerin bozulması, standartların düşmesine, uçakların daha yüksek irtifadan yaklaşmalarına neden oluyor. ILS’nin diğer seyrüsefer sistemlerinden farkı kalmıyor.
