Hakkâri’de 1998 yılında keşfedilen 13 stel, bilim dünyasına tanıtıldığı günden bu yana gizemini koruyor. Bu taş kabartmaların hangi döneme ve kültüre ait olduğu hala kesinlik kazanmış değil. Bu gizemli steller, benzer yaşam biçimini sürdüren farklı etnik kökenlere sahip toplulukların Anadolu coğrafyasında varlığını gösteriyor. Ancak stellerin kültürel ve stilistik özellikleri, bilim insanlarını hangi topluma ait oldukları konusunda hala tereddütte bırakıyor.
Prof. Dr. Veli Sevin: "Tarihlenmeleri Kafa Karışıklığına Yol Açıyor"
Hakkari'de bulunan ve hala gizemini koruyan steller hakkında görüşlerini paylaşan Prof. Dr. Veli Sevin, yapılan kazılarda mezarların tarihlendirmesine yardımcı olabilecek önemli buluntuların bulunduğunu söylüyor. Ancak yapılan Karbon-14 analizlerine göre, bu mezarların stellerden yaklaşık 500 yıl daha önceye ait olduğu anlaşılmış. Bu tarihlendirme karmaşıklığı, stellerin hangi dönem ve kültüre ait olduğu konusunda kesin bir sonuca ulaşmayı zorlaştırıyor.
Stellerin Bilinmeyen Kökenleri ve Anlamı
Steller için internet üzerinde bulunan bilgi kirliliği büyüktür. Bu taş kabartmalar zaman zaman siyasi gündemi etkileyebilir veya konjoktürel sorunlara yol açabilir. Steller, özellikle Türkçü gruplar tarafından kullanılarak "Binlerce yıl önce Anadolu'da Türklerin yaşadığı" tezine argüman olarak sunulmuştur. Ancak, stellerin tarihlendirilmesi sorunu büyük bir karmaşıklığın kaynağıdır. Şu andaki durumuyla da elimizde sadece Hakkari’de çıkan 13 stel var. Başka bir şey de bilmiyoruz. Buradan yola çıkarak Kürtlerin ya da Türklerin demek mümkün olabilir mi? Bunun hiç imkanı yok.
Veli Sevin: "Stellerin Etnik Kökeni Kesinlikle Belirlenemez"
Veli Sevin'e göre, stellerin etnik kökenini belirlemek çok zordur. Bu tür arkeolojik buluntulardan yola çıkarak bir etnik köken tespiti yapmak çok fazla iddia içerir ve genellikle yanlış sonuçlar doğurur. Onun görüşüne göre, stellerin Anadolu'da yaygın olan kültürlerle bağlantılı olmadığına dikkat çekiyor.
Stellerin Kültürel ve Coğrafi Bağları
Veli Sevin, stellerin Anadolu ile ilişkilendirilmesinin zor olduğunu söylüyor. Hakkari'nin güneyinde, Hubuşkia olarak adlandırılan bölgede bulunan stellerin, Prototürk, Hint-Avrupa kökenli toplumlar, Hurriler gibi birçok farklı gruplarla ilişkilendirildiğini belirtiyor. Ancak bu konu hala kesinlik kazanmış değil.
Stellerin Bilinmeyen Yaratıcıları
Hala savaşçı erkeklerin ve kadınların tasvir edildiği stellerin yaratıcıları ve amacı hala bir gizem olarak kalmaya devam ediyor. Hakkari'de bulunan bu steller şu anda Van Müzesi'nde sergileniyor, ancak asıl bulundukları yer olan Hakkari'de sergilenme olanağı olmadığı için başka bir yere taşınmış durumdalar. Stellerin kökeni ve yaratıcıları hakkında daha fazla araştırma yapılması gerekiyor.
Hakkari'de bulunan ve hala gizemini koruyan steller, bilim dünyasında tartışma konusu olmaya devam ediyor. Etnik kökenleri, yaratıcıları ve anlamları hala aydınlatılmamış gizemler olarak kalıyor. Bu gizemleri çözmek için daha fazla araştırma yapılması gerekiyor.
Kaynak: Nuray Pehlivan, Gazeteduvar (https://www.gazeteduvar.com.tr)
